Temat poruszałam wielokrotnie, choćby w notce o porzuconym projekcie kanału Discovery, a co jakiś czas tu i ówdzie wzdychałam:
Ach, gdybyż jakaś gra przeniosła nas do renesansowej Florencji lub Jerozolimy w epoce krucjat, jednak nie po to, by uśmiercać tam ludzi, ale zapytać, jak im się żyje. (…) Przydałoby się biuro turystyczne umożliwiające wycieczki do pięknych krain stworzonych w grach… niezbyt pięknych.
Marzenia się spełniają
No i stało się. Ktoś w Montrealu albo gdzieś wyżej pochylił się nad moim życzeniem. Oto w ofercie biura podróży Ubisoft pojawiła się nowa destynacja.
Nie byłoby sensacji, gdyby wydano tylko dodatek do Assassin’s Creed umożliwiający swobodne zwiedzanie odblokowanych w trakcie rozgrywki lokacji. Na taki kompromis już bym nie poszła. Rewelacja polega na tym, że Discovery Tour: Ancient Egypt funkcjonuje jako byt odrębny i niezależny. Nie muszę wcale kupować gry, by wejść do stworzonego dla niej świata. A mówiąc wprost, nie muszę podrzynać nikomu gardła ani rozpruwać brzucha czy mordować inną asasyńską metodą, by spacerować po starożytnym Memfis lub popływać feluką po Nilu. Nareszcie! Niby proste i oczywiste, ale w kontekście tego akurat medium – przełom.
Gdy spełniają się marzenia, darujmy sobie złośliwości („Ubisoft Greed”), wszak biuro podróży to nie instytucja charytatywna. Dwadzieścia dolarów za bilet do Egiptu potraktuję jako cenę promocyjną, bo idzie o coś więcej niż rozkosze wirtualnej turystyki. Wysyłam sygnał instytucji bez wątpienia komercyjnej, że target dla takich przedsięwzięć istnieje. Jesteśmy wypłacali, więc może by nas uwzględnić w biznesowych planach na przyszłość, co?
Destynacja, czyli dokąd jedziemy
Tytuł „Starożytny Egipt” jest w swej pojemności zwodniczy, więc należy go doprecyzować przed wykupieniem wycieczki. Warto wiedzieć, jaki moment w historii i miejsce na mapie będzie celem podróży. Nasz wehikuł czasu kieruje się do Egiptu w końcu panowania Ptolemeuszy, a nie za faraonów Nowego Państwa czy władców jeszcze bardziej zamierzchłych epok. Nieświadoma tego, zdziwiłam się w pierwszej chwili, skąd tu posągi bóstw z innej mitologii i czemu język przechodniów brzmi jak greka. Wylądowałam w mieście nazwanym na cześć Aleksandra Wielkiego, gdy wpływy greckie, a po trosze i rzymskie zaznaczyły się już wyraźnie w sztuce i życiu codziennym. Z drugiej strony, moment jest o tyle dogodny, że największe atrakcje turystyczne, jak kompleks piramid czy Sfinks, zdążyły nabrać pustynnej patyny, a nie dopadły ich jeszcze hordy turystów. Kto poczuł się kiedyś ziarenkiem piasku pośród tłumu w Gizie, ten doceni przywilej obcowania ze Sfinksem sam na sam.
Nie zapominajmy, że wkraczamy do świata wykreowanego, a często pieczołowicie odtworzonego na potrzeby pewnej gry. Nasza wyprawa sprowadza się zasadniczo do zwiedzania jej rozlicznych lokacji. Rozmieszczone są na obszarze rozległym, acz ograniczonym do dolnego Egiptu, ze szczególnym uwzględnieniem delty Nilu. Nie ma zatem co liczyć na wypady do Karnaku czy Asuanu, a reklamacje w tej sprawie nie będą uwzględniane. Mimo wszystko czeka Państwa moc atrakcji, ze zwiedzaniem wnętrza piramid włącznie. Zamiast nadwerężonej zębem czasu świątyni Sobka w Kom Ombo proponujemy spacer po Krokodilopolis w pełni rozkwitu.
Mapy, zdjęcia, pamiątki
Trzeba też przyznać, że na dostępnej eksploracji mapie, która obejmuje również olbrzymie tereny pustynne oraz skaliste wyżyny na zachodzie, nie ma żadnych białych plam. Wydawałoby się, że leży tam tylko morze piasku i „kamieni kupa”, ale wszędzie można dotrzeć i samemu sprawdzić. Impulsem do zbadania odległych zakątków bywają miniaturki fotek wykonywanych przez innych globtroterów, pojawiające się dyskretnie na interaktywnej mapie. Podróżuje się przecież głównie po to, by robić „selfie” i kolekcjonować na nich „lajki”. Tryb PHOTO pozwala się wykazać i pochwalić społeczności użytkowników programu.
Klient może wybrać swobodną samotną eksplorację lub uczestnictwo w przygotowanych przez biuro wycieczkach fakultatywnych (wliczone w cenę!). Najpierw jednak musi wybrać awatar, czyli kogoś, kto będzie go reprezentował w wirtualnym świecie. Do wyboru są postaci mężczyzn, kobiet i dzieci, także znani skądinąd Kleopatra oraz Juliusz Cezar. Niżej podpisana występuje na zdjęciach obok jako mieszkanka Aleksandrii o imieniu Aya.
Różnorodne środki transportu
Gwarantujemy różnorodne i niezawodne środki transportu. Wygodniccy skorzystają pewnie z opcji szybkiej podróży, by się sprawnie teleportować do wybranych punktów na mapie. Zwolennicy aktywnego wypoczynku mogą dosiąść konia lub wielbłąda, a nawet przywołać orła, by podziwiać widoki z lotu ptaka (młodzież powie: drona). Kto lubi wspinaczkę, ma szansę wykazać się zwinnością człowieka-pająka, wdrapując na posągi, piramidy, a choćby i latarnię na Faros. Dozwolone jest także pływanie w Nilu – wpław lub na którymś ze statków lub łodzi. Dla mnie oglądanie świata z perspektywy rzeki (a niekiedy morza) okazało się zaskakująco odkrywczym doznaniem. Samodzielne sterowanie i nieskrępowana penetracja zakamarków delty to zupełnie coś innego niż tradycyjny rejs wycieczkowcem.
Miłośnicy pieszych wędrówek też będą zadowoleni. Niemal wszędzie można dotrzeć na własnego awatara nogach, choć odległość i upał dadzą się we znaki. Wymagana jest żelazna kondycja biegowa, albowiem nasze wirtualne alter ego nie potrafi chodzić powoli, niestety. Aya się zasapie, zadyszy, ale nie zwolni tempa. Zapewne przypadłość ta ma związek z atawistyczną awersją graczy do spacerowania, ale nieważne, zapomnijmy już o nich. Na szczęście można się zatrzymać i rozglądać do woli. Nasi przewodnicy (głos mężczyzny i kobiety) wręcz zachęcają do tego („nie spiesz się, starożytny Egipt nie ucieknie”).
Eksplorujemy przestrzeń wszerz, wzdłuż i w głąb. Obserwujemy życie z wszelkich możliwych perspektyw. Jednak pogawędzić z tubylcami nie będzie nam dane. Ludzie dostrzegają awatar, czasem go pozdrowią, częściej zaklną, gdy potrąci ich w pędzie, ale dialogu nie nawiązują. Pewnie z powodu bariery językowej, bo Aya też się nie odzywa, jedynie dziarsko pokrzykuje na konia. Zwykle próbuje integrować się z miejscowymi, naśladując ich zachowanie. Muszę tylko sprawić, by stanęła na oznaczonym podświetleniem miejscu. Wtedy zasiądzie do posiłku z ucztującymi lub wzniesie modły jak kapłani w świątyni. Zdarza jej się nawet bezczelnie spychać rzemieślników ze stanowisk pracy, by wcielać się w rolę garncarza, szkutnika czy skryby.
Zajęcia i wycieczki fakultatywne
Prawdę powiedziawszy, tylko markuje ich czynności, niczym turystka pozująca do zdjęcia. Gdyby jednak rozbudować te scenki, to warsztaty rzemieślnicze mogłyby wzbogacić program edukacyjny o naukę przez doświadczenie. Generalnie, wiedzę czerpiemy tutaj po części z obserwacji, a przede wszystkim z objaśnień przewodników w trybie zwiedzania. A chciałoby się czasem odkryć coś samodzielnie. Ciekawie by było zdobywać informacje przez wykonywanie zadań, rozwiązywanie problemów, łamigłówki czy choćby zabawę w podchody, znane dziś jako „gry miejskie”. Zanim jednak nasza świeżo wyemancypowana edukacja ulegnie grywalizacji, korzystamy ze sprawdzonej metody zwiedzania z audioprzewodnikiem. Zaznaczam, że zaliczyłam prawie wszystkie z 75 wycieczek tematycznych i wciąż nie mam dość, nawet jeśli poniżej zgłoszę uwagi krytyczne. Zdobywanie wiedzy jest fascynujące!
Większość tur to parominutowe przechadzki, którym towarzyszy kilka zwięzłych komentarzy. Niektóre może zbyt pobieżne, ale poziom większości wydaje się odpowiedni dla początkujących. Przeciętny turysta, czyli średnio zainteresowany tematem laik, nie powinien narzekać na nadmiar informacji,. Ma szansę zdobyć podstawy wiedzy z wielu dziedzin, np. o technice balsamowania czy hieroglifach. Jedne tematy są potraktowane bardziej wyczerpująco (np. piramidy), inne ledwie zasygnalizowane, jak wierzenia czy fauna i flora.
Prośby, sugestie, zażalenia
Dla przykładu, jedynie papirus i sylfion doczekały się oddzielnego komentarza przewodnika w miejscu, gdzie rosną. W identyfikacji pozostałych roślin jesteśmy zdani na siebie, pozostając często nieświadomi ich zastosowań, symboliki, związku z wierzeniami. Bardziej ambitni będą zatem odczuwać niedosyt, bo przydałaby się możliwość pogłębienia tematów, dostęp do źródeł czy wskazówki bibliograficzne. Tymczasem napis MORE INFO tłumaczy się tu jako „a teraz przeczytaj, co przed chwilą usłyszałeś”. Funkcja przydatna dla osób mało osłuchanych z angielskim, ale wydaje się, że miało (i powinno!) być tu coś więcej.
Podobno do powstania programu przyczyniło się zainteresowanie nauczycieli, którzy zamierzają wykorzystywać go jako pomoc dydaktyczną. Jeśli zatem Discovery Tour potraktować jako swego rodzaju lekcję muzealną, to trzeba zauważyć, że mimo niezaprzeczalnych walorów krajobrazowych i zaawansowanej technologii pozostaje dość tradycyjna w formie. Współczesne muzea już nie zmuszają do podążania za przewodnikiem po z góry ustalonej trasie, a przynajmniej na tym nie poprzestają. Próbują nas aktywizować, oferują otwartą przestrzeń i swobodę co do wyboru obiektu zainteresowania oraz stopnia pogłębienia tematu. Możesz poprzestać na tabliczce informacyjnej, ale gdy temat cię zaciekawi, to przy tym samym stanowisku przeczytasz dodatkowo dokument historyczny, obejrzysz film, sięgniesz po słuchawki z nagraniem czy zasiądziesz przy mini-warsztacie albo sprawdzisz się w multimedialnym teście. Prawdziwe muzea dziś tak funkcjonują, walcząc o zainteresowanie w dobie elektronicznej rozrywki.
Przewodnicy i piloci
Szkoda, że muzeum wirtualne, w którym teoretycznie można wszystko albo jeszcze więcej, nie wykorzystuje swego ogromnego potencjału. Oszałamia możliwościami eksploracji, ale jego wartość edukacyjna pozostaje na poziomie ledwie zadowalającym. Edukacja powinna przenikać eksplorację, a nie tylko ograniczać się do formy wykładu. Nie do końca jasna jest rola dwojga przewodników, którzy sami się określają jako „wszechobecni” (omnipresent), jakby pracowali na pełen etat. Tymczasem dzielą się wiedzą tylko w trakcie zwiedzania, a podczas eksploracji nie ma z nich większego pożytku. Towarzyszą nam nieustannie, powtarzając do znudzenia kilka banalnych kwestii. Z czasem zaczyna to drażnić, zwłaszcza gdy w twojej głowie kłębią się pytania: jakie to bóstwo? co to za zwierzę? co ten żołnierz tu robi? jak się nazywa powóz, który właśnie wyprzedzam?… W odpowiedzi usłyszysz najwyżej filozoficzne: so many tours, so little time…
Chyba się znowu rozmarzyłam. Ach, gdybyż Discovery Tour od początku i z założenia była niezależnym projektem, a na walorach edukacyjnych skupiono by więcej sił i środków… Tymczasem powstała niejako mimochodem, w tle przedsięwzięcia o zupełnie innym charakterze. Przypadły nam cenne okruchy z pańskiego stołu, coś na kształt porzuconych dekoracji z opuszczonego planu filmowego, którym ogarnięci szałem bojowym asasyni nie raczyli się przyjrzeć. Doceńmy więc ogrom pracy grafików, programistów i historyków. Radujmy się, że ich wysiłek nie pójdzie na marne.
Toteż doceniam i cieszę się jak dziecko. Biegnę pławić się w Nilu i pojeździć na krokodylu.
